Vorige week had ik een gesprek met iemand over de achterliggende theorie van waaruit ik coach en counsel. Hierdoor kwam ik op het idee om daar eens een stukje over te schrijven. Een belangrijke stroming in de psychologie waar ik in onderwezen ben en door geïnspireerd ben geraakt (maar zeker niet de enige, in volgende stukjes wil ik hier meer hierover schrijven) is de cliëntgerichte therapie. Deze term komt bij Carl Rogers vandaan. Hij ontwikkelde een therapie waarbij niet de therapeut wordt beschouwd als degene die het hulpverleningsproces stuurt, maar de persoon die de behandeling vraagt (de cliënt).

Wat een cliënt nodig heeft is: onvoorwaardelijke acceptatie, openheid (echtheid) en empathie. Onvoorwaardelijke acceptatie is gebaseerd op het feit dat iedere mens waarde heeft, ongeacht wat hij of zij doet of niet doet. Het is een fundamenteel vertrouwen - het vertrouwen dat de ander in de grond te vertrouwen is. Dit is de meest fundamentele voorwaarde voor groei. Rogers ging ervan uit dat mensen met problemen geblokkeerd worden in de persoonlijke groei en ontwikkeling. Deze blokkades worden vaak gevormd door gevoelens van schaamte. Als een hulpverlener alle gedachten, gevoelens en belevingen van een cliënt accepteert, leert een cliënt dat hij/zij deze ook mag accepteren. Hierdoor drukt de cliënt zijn gedachten, gevoelens en belevingen niet meer weg, maar is hij open naar zijn eigen 'zijn'. Juist als deze openheid aanwezig is, is het voor de cliënt mogelijk om verder te groeien en te ontwikkelen. Het tweede is dus openheid. Je durft uiting te geven aan je gevoel in plaats van een rol te spelen of je achter iets te verschuilen. Alleen op die manier (en als de ander dat ook doet) kun je echt contact met elkaar maken. Rogers ging ervan uit dat mensen met problemen wat ze innerlijk denken, voelen en beleven niet meer uiten naar buiten toe. Daarentegen uiten zij gedachten, gevoelens en belevingen die door de omgeving zijn ingegeven. Met andere woorden, ze gedragen zich zoals zij denken dat anderen willen dat zij zich gedragen. Om cliënten duidelijk te maken dat de 'innerlijke persoon' en de 'uiterlijke persoon' identiek kunnen en mogen zijn, moeten counsellors volgens Rogers zelf echt zijn. Het derde wat nodig is is empathie: het vermogen je in te leven in ander: in zijn of haar zienswijze, waarnemingen, gedachten en gevoelens. Dit wordt goed weergegeven door het Canadese gezegde: 'Spreek geen oordeel uit over iemand voordat je tien mijl in zijn laarzen hebt gelopen'. Het gaat over je houding van waaruit je probeert je in een ander te verplaatsen. Door begrip te hebben voor de cliënt (en door dit begrip te uiten naar de cliënt), ontstaat er bij de cliënt inzicht in zijn of haar blokkades en kan hij/zij er wat aan doen!